Vlaanderen schendt woonrecht, oordeelt Europees Comité
Het Europees Comité voor Sociale Rechten (ECSR) heeft geoordeeld dat het Vlaamse woonbeleid in strijd is met het Europees Sociaal Handvest, ook wel de ‘Grondwet van Europa’ genoemd. Dit Handvest garandeert onder meer het recht op huisvesting. De klacht werd in december 2021 ingediend door Feantsa, de Europese Federatie van Organisaties voor Thuislozen, namens ‘Woonzaak’, een initiatief van tientallen organisaties die het tekort aan betaalbare woningen voor kwetsbare gezinnen aanklagen.
Te weinig betaalbare woningen
Volgens het ECSR schendt België, en in dit geval Vlaanderen, artikel 16 van het Handvest. Dit artikel waarborgt sociale, juridische en economische bescherming voor gezinnen. Het Comité stelt vast dat het Vlaamse woonbeleid te sterk gericht is op huiseigenaarschap, terwijl er voor gezinnen met een laag inkomen te weinig betaalbare opties zijn. De lange wachtlijsten voor sociale woningen, het beperkte bereik van huurtoeslagen en het tekort aan sociale huurwoningen dragen bij aan het probleem.
Daarnaast wijst het Comité op de slechte kwaliteit van veel huurwoningen aan de onderkant van de private markt. Er is te weinig controle op de woonkwaliteit, en cijfers over uithuiszettingen en dakloosheid ontbreken. Bovendien bekritiseert het ECSR de ‘lokale binding’-regel bij sociale woningen, omdat die discriminatie in de hand zou werken op basis van sociaaleconomische status en afkomst.
Strijd tegen de wooncrisis
Vlaams minister van Wonen Melissa Depraetere (Vooruit) erkent dat Vlaanderen op een wooncrisis afstevent. “Er is een groot tekort aan betaalbare huurwoningen. De prijzen blijven stijgen en zijn in twintig jaar verdubbeld. Dit kan zo niet verder,” zegt ze.
Om het probleem aan te pakken, investeert Vlaanderen de komende jaren zes miljard euro in de bouw en renovatie van sociale huurwoningen. Dit moet de druk op de private huurmarkt verlichten. Gemeenten die te weinig sociale woningen bijbouwen, worden financieel gesanctioneerd, en dat geld wordt gebruikt voor extra huurpremies voor mensen die nog wachten op een sociale woning.
Daarnaast komen er maatregelen om huurprijzen onder controle te houden. Vanaf 2028 mogen slecht geïsoleerde woningen niet meer worden geïndexeerd. Het systeem van budgethuur, waarbij woningen onder de marktprijs worden verhuurd, wordt verder uitgebreid om huurders beter te beschermen en het aanbod aan betaalbare woningen te vergroten.
Met deze ingrepen wil Vlaanderen tegemoetkomen aan de kritiek van het ECSR en de wooncrisis aanpakken. De vraag blijft echter of deze maatregelen volstaan om het structurele woningtekort echt op te lossen.
